|
Stałe powierzchnie obserwacyjne
monitoringu lasów na obszarach Natura
2000
Robert Hildebrand
Sieć Natura 2000 została utworzona dla
zapewnienia przetrwania najcenniejszych
i najbardziej zagrożonych europejskich
gatunków i siedlisk. Jest to jeden z
podstawowych elementów systemu ochrony
przyrody i bioróżnorodności w Unii
Europejskiej. Tworzy ona system
uzupełniający i wzbogacający wcześniejsze,
funkcjonujące dotychczas w państwach
europejskich, systemy obszarów ochrony
przyrody w postaci ustawowo przyjętych form
ochrony przyrody, takich jak: parki
narodowe, rezerwaty przyrody, parki
krajobrazowe, obszary chronionego
krajobrazu, pomniki przyrody itp.
Sieć Natura 2000 obejmuje wspólnotę
europejską i składa się z obszarów ochrony
środowiska wyznaczonych w poszczególnych
krajach wspólnoty, na podstawie dwóch
dyrektyw Komisji Europejskiej:
-
obszarów specjalnej ochrony ptaków (OSO) [SPECIAL
PROTECTION AREAS (SPAs)], wyznaczonych na
podstawie Dyrektywy Ptasiej (wersja
skonsolidowana 2009/147/EC z 30.11.2009) o
ochronie dziko żyjących ptaków (Directive on
the conservation of wild birds),
-
obszarów specjalnej ochrony siedlisk (SOO) [SITES
OF COMMUNITY IMPORTANCE (SCIs)],
wyznaczonych na podstawie Dyrektywy
Siedliskowej (Habitatowej) (wersja
skonsolidowana 2013/17/EU z 13.05.2013) w
sprawie ochrony siedlisk naturalnych oraz
dzikiej fauny i flory (Directive on the
conservation of natural habitats and of wild
fauna and flora).
|
Rys. 5.1
Rozmieszczenie SPO I i II rzędu oraz
powierzchni monitoringu intensywnego na
obszarach Natura 2000, stan na koniec
2020 r. |
Według bazy
https://www.eea.europa.eu/data-and-maps
(prowadzonej przez Europejską Agencję Środowiska
Komisji Europejskiej), zaktualizowanej na koniec
2020 roku, liczba obszarów sieci Natura 2000 w
Polsce nie zmieniła się od poprzedniego roku
i wynosi 985. Na koniec 2020 roku łączna
powierzchnia zajmowana przez obszary Natura 2000
wynosiła 68 405 km2, co jest równe
obecnie 19,5% powierzchni kraju.
W ostatnich latach proces wyznaczania nowych
obszarów Natura 2000 uległ zahamowaniu,
następuje natomiast ciągły proces modyfikacji
przebiegu granic istniejących już obszarów 2000.
|
Rys. 5.2
Poziom uszkodzenia lasów na obszarach
Natura 2000 na podstawie oceny
defoliacji na stałych powierzchniach
obserwacyjnych, stan na 2020 r. |
145 lądowych obsza-rów specjalnej ochrony ptaków
(OSO) zajmuje 48 428 km2 (z czego
2,47 miliona hektarów stanowią lasy), natomiast
850 lądo-wych obszarów specjalnej ochrony
siedlisk (SOO) zajmuje 34 196 km2 (w
tym 1,95 miliona hektarów la-sów). Niektóre
obszary OSO i SOO zachodzą na siebie, co
oznacza, że liczba obszarów oraz powierzchnia
wyrażona w km2 nie sumuje się.
Na 81 lądowych obszarach specjalnej ochrony
ptaków (OSO) znalazło się 6 SPO monitoringu
intensywnego, 31 SPO II rzędu oraz 480 SPO I
rzędu. Z kolei na 168 lądowych specjalnych
obszarach ochrony siedlisk (SOO) znalazło się 8
SPO monitoringu intensywnego, 24 powierzchnie II
rzędu i 364 SPO I rzędu.
W 2020 r. na obszarach Sieci Natura 2000
znajdowało się 670 (około 30,7% z ogólnej
liczby) czynnych (na których wykonywane były
obserwacje i pomiary) powierzchni obserwacyjnych
monitoringu leśnego (I i II rzędu, w tym
monitoringu intensywnego) (ryc. 5.1).
W 2020 r. średnie wartości defoliacji drzew w
lasach znajdujących się na obszarach ochrony
siedlisk (SOO) i obszarach ochrony ptaków (OSO)
wynosiły około 23–24% i mieściły się w klasie 1
(lekkiej defoliacji) (ryc. 5.2).
|
